Jeśli przyjmujesz osoby z Ukrainy w swoim domu, udzielasz pomocy humanitarnej, organizujesz zbiórkę, pracujesz na infolinii czy w sztabie kryzysowym w swoim mieście – masz kontakt z bardzo silnymi i trudnymi emocjami. Zarówno swoimi, jak i osób z którymi masz kontakt. Będziesz rozmawiać z osobami będącymi w kryzysie emocjonalnym.
Masz w swoim sąsiedztwie osoby z Ukrainy, które mieszkają w Polsce już od jakiegoś czasu – mogą One przeżywać traumę związaną z osobami z rodziny, które znajdują się na terenie Ich ojczystego kraju.
Poznasz nowych kolegów w szkole, którzy właśnie przybyli do Polski z terenów zagrożonych wojną. Ukraińscy uczniowie, którzy w swojej ojczyźnie pozostawili część rodziny, przeżywają obecnie trudne chwile.
Możesz spotkać się z uchodźcami, którzy zamieszkali przed momentem w Twoim sąsiedztwie, bądź przyjęli Ich pod swój dach Twoi rodzice, znajomi. Przeczytaj – może te porady okażą się dla Ciebie pomocne.
Interwencja kryzysowa – to pierwsze wsparcie osoby w kryzysie. Zadaniem interwencji jest wyciszenie silnych emocji, które utrudniają funkcjonowanie i danie poczucia bezpieczeństwa.
Przeczytaj, o czym warto pamiętać, jakich zwrotów używać w rozmowie.
Wysłuchanie:
Na samym początku, warto byś sobie uświadomiła/uświadomił, że jeśli dana osoba decyduje się podjąć trudny dla Niej temat  w rozmowie z Tobą –  jest to wyraz jej odwagi i zaufania. Doceń to, okazując szacunek w postaci autentycznego wysłuchania tego, co ma do powiedzenia. Bądź maksymalnie skoncentrowana/y na rozmówcy i daj mu poznać, że w danym czasie jest on dla Ciebie najważniejszy i jedyny.
Na początku całkowicie oddaj Jej/Mu  głos, pozwalając wypowiedzieć się w pełni. Twoim zadaniem jest po prostu słuchać, a to oznacza, że nie powinieneś:
– Przerywać ani zadawać zbyt wielu pytań
– Przerzucać rozmowy na własną osobę np. a wiesz, bo ja miałem podobnie
– Pocieszać, mówiąc np. wszystko będzie ok, nie martw się…
Wysłuchanie przejawia się w autentycznym zainteresowaniu tym, co mówi dany człowiek. Jeśli będziesz aktywnie słuchać, naturalnie zaczną pojawiać się pytania, wypływające z ciekawości. Celem tych pytań jest zrozumienie rozmówcy i podążanie za nim, a nie uzyskiwanie odpowiedzi, które np. sam masz przygotowane w głowie.
 Zapewnienie bezpieczeństwa:
Ważne by Twój rozmówca miał poczucie, że ma prawo do każdej reakcji uczuciowej/emocjonalnej, i że każdą zaakceptujesz, uznając za naturalną i dozwoloną. Rozmówca powinien poczuć się przy Tobie swobodnie i być całkowicie sobą.
Przykładowo, gdy będą mu drżały ręce i będzie łamał się głos – dobrze jest powiedzieć: „Widzę, że jest Ci z tym trudno, że jesteś zdenerwowany”. W ten sposób pokazujesz, że widzisz co się dzieje, i że to w pełni akceptujesz. Albo gdy Twój rozmówca zacznie płakać, to zamiast pocieszania: „nie płacz”, pozwól mu płakać; spraw by poczuł, że ma do tego prawo.
Udzielanie wsparcia:
Co robić?
– Szanuj prywatne granice rozmówcy.
– Bądź szczery, nie kłam i nie zmyślaj.
– Zapewnij rozmówcę o swojej dyskrecji i uprzedź o jej ewentualnych ograniczeniach (zagrożenie zdrowia lub życia).
– Słuchaj z uwagą.
– Okazuj wsparcie i szanuj emocje osoby w kryzysie.
– Szanuj prawo osoby w kryzysie do samodzielnego podejmowania decyzji.
– Bądź świadomy swoich ograniczeń, przekonań i uprzedzeń i staraj się nad nimi panować.
– Upewnij się, że dana osoba wie, że będziesz dla niej nadal dostępny, kiedy będzie tego potrzebować (ewentualnie określ kiedy i w jaki sposób będzie możliwy ponowny kontakt, spotkanie).
– Zachowaj spokój i bądź cierpliwa/y.
– Normalizuj emocje.
– Doceń zaradność i zauważaj odwagę poszkodowanego (lub inne zasoby np. troskliwość o innych).
– Uwzględniaj różnice kulturowe, religijne, wiek i płeć osoby w kryzysie.
Czego nie robić?
– Nie udzielaj informacji niezgodnych z prawdą ani nie składaj obietnic, których nie możesz dotrzymać.
– Nie naciskaj i nie udzielaj pomocy bez wyraźnej zgody osoby w kryzysie.
– Nie zmuszaj osoby w kryzysie do dzielenia się tym, czego doświadczyła.
– Nie oceniaj.
– Nie poganiaj i nie okazuj zniecierpliwienia.
– Nie podważaj słów rozmówcy, szanuj jego punkt widzenia.
– Nie pocieszaj i nie dawaj rad.
– Nie dotykaj poszkodowanego, jeśli wyraźnie sobie tego nie życzy.
– Nie tłum emocji poszkodowanego i nie zaprzeczaj im.
– Nie opowiadaj historii innych osób.
– Unikaj określeń: „ofiara” i „ocalony”.
– Nie decyduj za osobę w kryzysie.
– Nie przerywaj, nie zgaduj i nie kończ zdania za poszkodowanego.
– Nie obiecuj osobie w kryzysie niczego, czego nie jesteś w stanie jej zagwarantować i pod żadnym pozorem nie kłam.
Powiedz:
– Jesteś bezpieczny.
– Cieszę się, że tu jesteś.
– Cieszę się, że zgodziłeś się ze mną porozmawiać.
– Przykro mi, że Cię to spotkało.
– To nie Twoja wina.
– Twoja reakcja nie jest niczym dziwnym w tak trudnej sytuacji (płaczu, złości, braku apetytu, trudności z zapamiętywaniem, koncentracją uwagi, snem..)
– Musiało być dla Ciebie bardzo trudne to widzieć/słyszeć/czuć.
– Trudno mi sobie wyobrazić jak możesz się teraz czuć.
– Być może sprawy nie wrócą całkowicie do normy, ale z czasem poczujesz się lepiej.
– Czy mogę w jakiś sposób Ci pomóc?(Możliwe, że osoby nie będą umiały na to pytanie odpowiedzieć).
– Nie ma nic złego w tym, że płaczesz. Łzy też są potrzebne.
– Jestem tu dla Ciebie.

Nie mów:
– Masz szczęście, że…
– To zajmie trochę czasu, ale w końcu Ci przejdzie.
– Wiem, jak się czujesz.
– Nie martw się, wszystko będzie dobrze.
– Musisz być silny.
– Uspokój się i zrelaksuj.
– Nie płacz, nie krzycz, nie denerwuj się.
– Nie wolno Ci tak mówić/myśleć.
– Widocznie tak miało być
– Ciesz się, że żyjesz
– Nie powinieneś się tak czuć
– Nie myśl o tym
– Nie jest aż tak źle
– Weź się w garść
Tekst został opracowany na podstawie poradnika autorstwa Katarzyny Ciszewskiej.
zdjęcie: PomagaMY Ukrainie | Nowa Trybuna Opolska (nto.pl)