Masz w sobie potrzebę pomagania innym? Przeczytaj!

Masz w sobie potrzebę pomagania innym?

Umiejętność prowadzenia rozmowy z koleżanką i kolegą stanowi jeden ze sposobów pomagania, szczególnie tym, które przeżywają trudne sytuacje życiowe. Zwyczajne zapytanie drugiej osoby, z jakim problemem się zmaga, może przynieść pozytywną zmianę w Jej sytuacji życiowej, uchroni przed załamaniem, depresją, targnięciem się na życie.
Nigdy nie jest łatwo rozmawiać z przyjaciółmi lub najbliższymi o ich problemach.
Oni sami często nie chcą rozmawiać. Czasem zaś chcą, ale my nie zdajemy sobie z tego sprawy.
Kiedy jednak zaczną mówić, możesz nie wiedzieć, jak na to zareagować. Co można powiedzieć, jeśli problem jest naprawdę poważny? Każda sytuacja jest inna i nie ma jednej właściwej odpowiedzi.
Oto kilka sugestii, jak można rozpocząć rozmowę w trudnej sytuacji.
Rozpoczęcie rozmowy to połowa sukcesu.
Kiedy koleżanka, kolega poczuje, że może porozmawiać otwarcie, jest spora szansa, że będzie chciała/chciał to zrobić.
Rozpoczynanie trudnych rozmów:
Czasem koleżanka, kolega niepewnie sygnalizują, że mają problem.
Oznaki można zauważyć, jeśli wiemy, na co zwracać uwagę.
Oto kilka sposobów, w jakie ludzie dają znać, że mogą potrzebować pomocy:
• mówienie o sobie źle w sposób poważny lub pozornie żartobliwy, np. „Nikt mnie nie kocha” albo „Tylko marnuję przestrzeń”,
• utrata zainteresowania swoim wyglądem,
• szukanie pocieszenia w narkotykach i/lub alkoholu,
• zmiany w nawykach związanych ze snem i/lub odżywianiem się,
• nietypowa niezdarność lub podatność na wypadki,
• stwierdzenia naprowadzające, takie jak: „Nie uwierzysz, przez co przechodzę” albo „Ktoś tam w górze na mnie czeka”.

Sposoby na rozpoczęcie trudnej rozmowy:
Okazując zrozumienie, takt i delikatność, zwiększasz prawdopodobieństwo, że osoba taka będzie chciała rozmawiać.
Możesz użyć takich zdań: „Czy mogę coś dla ciebie zrobić?”, „Chodźmy na kawę i porozmawiajmy o tym”, „Trochę się martwię o ciebie”, „Czy wszystko w porządku?” oraz „Chcę ci pomóc”.
Nie mów – tylko pytaj. Możesz mieć poczucie, że nie wiesz, jak komuś pomóc, ponieważ nie masz pojęcia, co powiedzieć takiej osobie. Nie musisz jej jednak mówić nic. Mówienie komuś, co ma robić, nie pomaga. Najlepszym sposobem, by pomóc, jest zadawanie pytań. W ten sposób pozwalasz tej drugiej osobie zachować kontrolę. Zadając pytania, pozwalasz osobie, z którą rozmawiasz, znaleźć własne odpowiedzi.
Podstawowe reguły pomagania:
1. Pamiętaj, że nie jesteś psychologiem, psychiatrą, terapeutą oraz zawsze dbaj o swoje bezpieczeństwo (skieruj osobę z problemem – do kogoś innego, jeśli uważasz, że zaangażowanie we wsparcie może przynieść Ci szkody np. kiedy sam zaczynasz mieć ochotę coś sobie zrobić, źle spisz, nie jesteś w stanie skupić się na niczym innym, bardzo mocno przeżywasz każdą trudną sytuację rówieśnika, zajadasz stres albo wręcz przeciwnie – ta sytuacja zupełnie odbiera Ci apetyt).
2. W przypadku ostrej reakcji koleżanki czy kolegi na stres – pomóż się najpierw uspokoić, aby zaawansowane funkcje psychiczne powróciły do normy (daj się wygadać, zapewnij o wsparciu, zadbaj o bezpieczeństwo).
3. Zawsze akceptuj fakt, że ktoś jest w kryzysie, cierpi, przeżywa trudne emocje.
4. Nie zaprzeczaj uczuciom (nie mów: „nic się nie stało”, „inni mają gorzej”, „zaraz będzie dobrze”, „weź się wyluzuj”, „rozchodź to jakoś i będzie dobrze”.)
5. Wyraź swoje uczucia i nazwij to, co obserwujesz („widzę jak bardzo cierpisz”, „to straszne, co się wydarzyło”, „sam nie rozumiem, dlaczego ciebie to spotkało”, „nie zasłużyłeś na to”).
6. Poinformuj, czego lepiej nie robić w kryzysie (np. nie pije się alkoholu, nie bierze narkotyków, nie podejmuje się ważnych decyzji).
7. Zaproponuj, co można robić w kryzysie (zachowuj swój rytm dnia, nie koncentruj się tylko na negatywach, rozmawiaj z ludźmi, stosuj techniki relaksacji).
8. Przygotuj wspólnie z osobą w kryzysie plan postępowania i motywuj do jego realizacji.
9. Bądź dyspozycyjny (ale pamiętaj o swoich granicach i potrzebach), jeśli będzie potrzebna pomoc, ale rób to mądrze, aby osoba w kryzysie nie utraciła samodzielności i nie stała się wobec Ciebie roszczeniowa.
10. Skieruj do pomocy profesjonalnej, kiedy sytuacja tego wymaga oraz dodawaj odwagi do skorzystania z niej (nigdy nie strasz specjalistami, nie mów np. „psycholodzy mieszają w głowie”, „zamkną cię w szpitalu psychiatrycznym”, „leki od psychiatry uzależniają”).
11. Dobrze mieć także możliwość konsultacji przypadku ze specjalistą albo z zaufanym dorosłym.

Wszystkie te pytania skłaniają osobę, z którą rozmawiasz, do uczciwego zastanowienia się nad problemami, z którymi się boryka.
Jedynym pytaniem, którego należy unikać jest „dlaczego?” – może ono brzmieć wyzywająco i skłonić rozmówcę do przyjęcia postawy obronnej. Wystarczy tylko rozpocząć rozmowę, aby móc zadać te pytania. Nikt nie oczekuje, że będziesz znał/a odpowiedzi. To, że nie znasz odpowiedzi, nie znaczy, że nie potrafisz pomóc.

Interwencja kryzysowa to pierwsza pomoc psychologiczna w sytuacji kryzysu. Definicja ta przypomina pierwszą pomoc przedmedyczną, której nie dokonują przecież wyłącznie profesjonalni medycy. Każdy z nas powinien znać jej zasady, aby móc udzielić pomocy osobie, która jej potrzebuje. Podobnie jest z interwencją kryzysową – profesjonalnie zajmują się nią z reguły pedagodzy, psycholodzy, psychiatrzy, ale dobrze by było, aby jej podstawowe zasady znali wszyscy, także Wy – nastolatkowie. Dzięki temu będziecie mogli wspierać swoich rówieśników w sposób efektywny i bezpieczny, a w pewnych sytuacjach poprosić innych o włączenie się w pomoc znajomemu.
Interwencja kryzysowa rozumiana jako pierwsza pomoc psychologiczna obejmuje wsparcie zarówno dla osób cierpiących z powodu jakiegoś wydarzenia (np. rozpad związku, śmierć osoby bliskiej, doświadczenie agresji), jak i dotyczy osób doświadczających innych, przewlekłych problemów psychicznych (np. niska samoocena, depresja, zaburzenia odżywiania).
Dylematy etyczne pomagania:
Pomoc jakiej udzielasz koleżance czy koledze – powinna zawsze opierać się na zasadzie zachowania tajemnicy, ale ma ona swoje ograniczenia.
W przypadku zagrożenia życia koleżanki, kolegi albo poważnego krzywdzenia (np. przemoc domowa, molestowanie, bullying), Twoim bezwzględnym obowiązkiem jest ujawnienie informacji odpowiednim osobom (np. zaufany nauczyciel, pedagog szkolny, rodzic, telefon alarmowy 112.
P.S.
Prawie każdy młody człowiek, który próbował odebrać sobie życie, informował wcześniej o swoich zamiarach wybranych rówieśników (rzadko dorosłych). Podobnie jest z samouszkodzeniami, objawami zaburzeń depresyjnych i lękowych, przypadkami uzależnień, bullyingiem albo przemocą domową.
Młodzież sobie z tym bardzo różnie radzi – często obarczona sekretami rówieśników i ich trudnymi emocjami sama doświadcza kryzysu i wymaga później wsparcia. Nie wie, co ma robić.
Intencją pomocy rówieśniczej, nie jest zastąpienie rodziców, pedagogów, psychologów, psychoterapeutów czy psychiatrów przez rówieśników.
Rola dorosłych, w tym profesjonalistów, jest podstawowa.
Celem tego artykułu jest rozwój kompetencji nastolatków, aby umieli pomagać rówieśnikom odpowiedzialnie i bezpiecznie dla rówieśników, ale także odpowiedzialnie i bezpiecznie dla siebie.